صادرات و واردات کالا به عنوان دو بازوی قدرت در کشورها نقش آفرینی میکنند. هیچ کشوری در دنیا وجود ندارد که بتواند تمام نیازهای خود را به طور کامل به تولید برساند و برای تامین نیازهای درون کشور به هیچ کشوری متکی نباشد. همچنین هر کشوری به واسطه ی شرایط اقتصادی و یا اقلیمی خود در تولید برخی محصولات و فناوری ها پیشتاز است و می تواند تولیدات و یا فناوری خود را به کشورهای دیگر صادرات کند. بنابراین اهمیت صادرات و واردات کالا در اقتصاد کشورها بر کسی پوشیده نیست.
مفهوم کلی واردات و صادرات
واردات یا Import
به عملی گفته می شود که در طی آن کشوری اقدام به وارد کردن برخی محصولات به درون مرزهای داخلی خود می کند. این عمل می تواند به دلایل مختلفی انجام شود از جمله: نبود فناوری و تخصص مورد نظر درون کشور و یا کمبود منابع و بالا بودن هزینه ی تولید آن محصول در داخل کشور. واردات می تواند به طور کامل و یا صرفا به صورت وارد کردن مواد اولیه صورت بگیرد. کشورها بر حسب موقعیت و شرایط اقتصادی و بسیاری دیگر از پارامترها به یکی از این دو نوع واردات مبادرت می ورزند.
صادرات یا Export
فرایندی است که در طی آن کشوری به دلیل دارا بودن مزیتی خاص به نسبت کشورهای دیگر اقدام به فروش محصولات خود به کشورهای خارجی می کند. فرایند صادرات می تواند برای کشور بسیار سودآور باشد و بخش مهمی از چرخ اقتصادی کشور را به حرکت درآورد. همچنین بالا بردن ظرفیت صادرات به هر نحوی نیز می تواند موجب سودآوری بیشتر شود و در نهایت رونق اقتصادی را برای کشور به ارمغان آورد.
واردات خوب است یا بد؟!
شاید در نگاه اول این سوال بسیار ساده به نظر برسد و بسیاری از افراد به دلیل اینکه در طی فرایند واردات، ارز از کشور خارج می شود آن را از اساس برای کشور مضر بدانند، اما اهمیت صادرات و واردات کالا در اقتصاد کشورها را نمی توان بدون تخصص و دانش اقتصادی مشخص کرد. بسیاری از کشورهای توسعه یافته اقدام به واردات برخی از کالا ها به کشور خود می کنند. واردات می تواند در برخی از موارد سوددهی داشته باشد و از انجام هزینه های زیاد برای تولید برخی محصولات در داخل جلوگیری کند.
به طور مثال برای کشوری نظیر ایران که اقلیمی نیمه خشک دارد و شرایط منابع آبی آن مطلوب نیست واردات محصولات کشاورزی که برای کشت نیاز به آبیاری فراوان دارد می تواند سوددهی داشته باشد و منجر به حفظ منابع آبی شود.
پس نتیجه می گیریم که واردات از اساس فرایندی زیان ده برای کشورها نیست. اما هنگام سیاست گذاری در حوزه ی واردات باید به نکاتی از قبیل ظرفیت های داخلی برای تولید محصول مشابه با قیمت تمام شده پایین تر در داخل کشور توجه نمود. در ادامه ی اهمیت صادرات و واردات کالا در اقتصاد کشورها قصد داریم به اهمیت صادرات بپردازیم و این فرآیندرا نیز از ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار دهیم.
صادرات عنصری قدرتمند در توسعه ی کشورها
صادرات همواره از شاخصه های مهم در میزان توسعه یافتگی کشورها بوده است. به طوریکه به هر میزان که نرخ صادرات یکی کشور افزایش پیدا کند آن کشور در مسیر توسعه قدم برداشته است. صادرات از جهات گوناگونی می تواند برای کشورها سوددهی داشته باشد. از جمله مهم ترین مزایای صادرات می توانیم به ارزآوری آن اشاره کنیم که برای کشوری نظیر ایران که پول ملی کم ارزشی در مقابل ارز جهانی دارد می تواند موجبات رونق اقتصادی کشور را فراهم کند.
RE-export فرآیندی ارز آور!
اهمیت صادرات و واردات کالا در اقتصاد کشورها محدود به موارد ذکر شده نمی شود و در واقع کشورها می توانند با ترکیب دو عمل واردات وصادرات به میزان ارزهای ورودی به کشور خود بیافزایند.
RE-export یک عمل سودآور برای کشورها است که متاسفانه در ایران توجه چندانی به آن نمی شود. در طی این فرآیند تغییراتی بر روی مواد اولیه و یا کالای وارد شده انجام می شود و به اصطلاح محصول دارای ارزش افزوده می شود و سپس صادرات آن محصول با قیمت بالاتر انجام می شود. این فرآیند در بسیاری از کشور ها در حال انجام است و توانسته ارز آوری فراوانی برای ایشان داشته باشد. بعضا محصولات وارد شده بدون اضافه شدن هیچ گونه ارزش افزوده صادرات مجدد یا RE-export می شوند.